Coraz więcej barier eksportowych

W Unii Europejskiej narasta zjawisko protekcjonizmu w handlu żywnością, a to stanowi poważne zagrożenie dla rozwoju polskiego eksportu – uważają organizacje branżowe, które zleciły przygotowanie raportu z propozycjami ograniczenia takich barier.

Z opublikowanego w styczniu opracowania Parlamentu Europejskiego wynika, że usunięcie barier wewnątrzwspólnotowych mogłoby skutkować wprowadzeniem dodatkowych 183 mln euro do gospodarki Unii Europejskiej. W ocenie polskich eksporterów żywności, najwięcej barier wprowadziły: Czechy, Niemcy, Słowacja, Hiszpania, Węgry, Holandia i Wielka Brytania. Polscy eksporterzy są w wielu sytuacjach bezradni, więc nie mogą się odwołać od takich ocen.

Eksporterzy żywności mają coraz więcej problemów. Za dużo barier na rynku Unii Europejskiej, a 80% polskich produktów rolno-spożywczych trafia właśnie tam.

– Mamy do czynienia z wieloma barierami. Są to m.in. wzmożone kontrole sanitarne, negatywne kampanie medialne, konieczność wieloletniego przechowywania dokumentów czy obowiązek dodatkowych certyfikacji. Ta lista jest oczywiście znacznie dłuższa. Wiele straciliśmy na rynku czeskim. Tam wykorzystuje się służby urzędowej kontroli żywności przeciwko polskim produktom. Typowym przykładem jest dokonywanie kontroli tuż przed końcem daty przydatności do spożycia produktu i klasyfikowanie ich według zupełni niejasnych kryteriów jako produkty o niewystarczającej jakości – podkreśla Jerzy Wierzbicki, prezes zarządu Polskiego Zrzeszenia Producentów Bydła Mięsnego.

Szef komisji rolnictwa Parlamentu Europejskiego Czesław Siekierski, zwraca uwagę, że protekcjonizm na unijnym rynku jest zjawiskiem zauważalnym także przez europosłów z innych krajów.

– Jednym z najważniejszych osiągnięć UE jest jednolity rynek, przynoszący korzyści wszystkim krajom, tymczasem przez tworzenie barier staje się on nieefektywny – podkreśla. Jego zdaniem KE powinna zająć się sprawą, ale jak na razie unika tego tematu m.in. dlatego, że nie na instrumentów, by temu przeciwdziałać.

Dlatego Polska Federacja Producentów Żywności wraz z organizacjami branżowymi, zleciły przygotowanie raportu, który nie tylko wskazywałby na bariery w handlu wewnątrzwspólnotowym, ale także dawał propozycję poprawy sytuacji. Najważniejsze z nich to:

Wprowadzenie wewnętrznego regulaminu w sprawie postępowania przed Komisją Europejską. Uporządkowanie i ujęcie w sztywne ramy postępowania przed Komisją w sprawach dotyczących uchybienia przez państwo członkowskie zobowiązaniom traktatowym jest konieczne, by usprawnić prowadzenie postępowania. Wprowadzenie wewnętrznego regulaminu doprowadzi również do większej przejrzystości postępowania i uprości jego przebieg dla państw i innych podmiotów zainteresowanych jego przebiegiem.
Nakładanie niezbędnych środków tymczasowych. Wprowadzenie obligatoryjnego występowania przez Komisję do Trybunału Sprawiedliwości o zastosowanie środków tymczasowych wobec państwa członkowskiego stosującego nieuzasadnione bariery handlowe ma na celu ochronę przedsiębiorców, a także zniechęcanie państw do stosowania nieuczciwych rozwiązań.
Postępowanie eksperckie. Ustanowienie grupy ekspertów specjalizujących się w barierach pozataryfowych na jednolitym rynku, który będą działać przy Komisji w sprawach dotyczących uchybienia przez państwo członkowskie zobowiązaniom traktatowym ma na celu odciążenie Komisji, a także zachęcenie państw członkowskich do polubownego rozwiązywania spraw dotyczących stosowania nieuzasadnionych barier.
Doregulowanie działania systemu bezpieczeństwa żywności RASFF. Doprecyzowanie regulacji dotyczących Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF) konieczne jest z uwagi na potrzebę weryfikacji zawartych w Systemie informacji. Obowiązek weryfikacji/wykonywania badań zgłaszanych próbek przez akredytowane laboratoria sprawi, że w Systemie będą tylko te informacje, które faktycznie powinny się tam znaleźć z uwagi na bezpieczeństwo zdrowia ludzkiego.
Odwrócony ciężar dowodowy. W celu sprawniejszego postępowania przed Komisją państwo członkowskie, któremu zarzucono stosowanie nieuzasadnionych barier pozataryfowych będzie musiało udowodnić, że funkcjonujące na jego terytorium rozwiązania prawne są zgodne z prawem unijnym.
Platforma dla udostępniania regulacji krajowych. Stworzenie platformy internetowej zawierającej informacje odnośnie istniejących uzasadnionych barier handlowych oraz planowanych zmian w przepisach dotyczących kwestii wprowadzania danych grup towarów na terytorium państw członkowskich jest bardzo potrzebne i ma na celu usprawnienie wymiany handlowej wewnątrz Unii.

Raport zostanie przekazany do Komisji Europejskiej. Organizacje branżowe chcą ponadto przedstawić problem ministrowi rolnictwa, licząc na jego wsparcie w dyskusjach z KE.